کمتر میتوان تریدری را دید که با تحلیل تکنیکال شروع نکرده باشد! در واقع «تحلیل تکنیکال» را میتوان مرحله اول فعالیت در بازارهای مالی دانست. اما اینکه تحلیل تکنیکال چیست و چه کاربردی دارد را در این مطلب توضیح میدهیم. دقایقی را با ما همراه باشید …
تحلیل تکنیکال چیست؟
تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) یا همان تحلیل فنی، به بیان ساده، یعنی قیمت یک دارایی را در گذشته بازار بررسی کنیم. این دارایی می‌تواند هر چیزی باشد؛ از جمله یک جفت‌ارز در بازار فارکس مانند یورو/دلار آمریکا (EUR/USD)، یا رمزارز بیتکوین (BTC) یا شاخص داو جونز.
در تحلیل تکنیکال، رفتار قیمت یا همان حرکات قیمت را در گذشته‌ی بازار یا هیستوری یک دارایی بررسی می‌کنیم. برای این کار از نمودارها (چارت) و ابزارهای مختلف کمک میگیریم. توجه داشته باشید که هیچکس، با هیچ روشی نمیتواند با قطعیت کامل در خصوص آینده‌ی یک سهم یا یک رمزارز یا هر چیز دیگری اظهار نظر کند.
بنابراین، هر آنچه رخ می‌دهد، تحلیل است و هرگز قطعیتی در آن نیست! اما … تحلیلگران یا بهتر است بگوییم عمده فعالان بازارهای مالی مانند فارکس و کریپتو، بر این عقیده هستند که قیمت، رفتار تکرارشونده دارد؛ به این معنی که میتوانیم رفتار قیمت در گذشته‌ی بازار را بررسی کنیم و به الگوهای مشخصی دست یابیم. این الگوها در آینده [احتمالا] تکرار خواهند شد. بنابراین، از این طریق میتوان بازار را تا حد زیادی درست پیش‌بینی کرد.
درستی یا نادرستی این عقیده، موضوع بحث ما نیست. پس در حقیقت، تحلیل تکنیکال یعنی پیش‌بینی روند بازار با بررسی داده‌های گذشته (قیمت و حجم معاملات) و شناسایی الگوهای رفتاری، با احتمال تکرار در آینده.
همانطور که اشاره شد، هرگز نمی‌توانیم اطلاعاتی از آینده کسب کنیم؛ بنابراین، اطلاعات گذشته بازار تنها منبعی است که در تحلیل تکنیکال به آن دسترسی داریم.
ویژگی‌های تحلیل تکنیکال
- از چارت، الگوها و روندهای قیمتی استفاده می‌کند.
- برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت کارایی بالایی دارد.
- بیشتر بر روی قیمت متمرکز است.
- در بازارهایی که حجم معاملات و نقدینگی بالا است، کارایی بهتری از خود نشان می‌دهد.
- در تمام بازارهایی که عرضه و تقاضا در آنها وجود دارد، کاربرد دارد.
تحلیلگران تکنیکال که به “تکنیکالیست‌‌ها” نیز معروف هستند، عموما به روندهای قیمت، الگوهای قیمتی روی چارت، حجم معاملات، سطوح حمایت و مقاوت و البته اندیکاتورها و اُسیلاتورها توجه میکنند.
کاربرد تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی
شاید بتوان اینگونه بحث را پیش برد که چرا به تحلیل تکنیکال نیاز داریم، یا به عبارتی کاربرد تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی چیست؟ ابتدا این جمله را خوب به خاطر بسپارید:
«قیمت، تمام اطلاعات موجود در بازار را منعکس می‌کند.»
در واقع، تمام اتفاقات، مانند اخبار، احساسات معامله‌گرها، تصمیمات خرد و کلان اقتصادی و سیاسی، حضور بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ در بازارهای مالی و …، همگی در قیمت خلاصه می‌شوند و نمود پیدا میکنند.
بنابراین، تحلیل درست قیمت می‌تواند ما را یک گام بزرگ به پیش‌بینی درست جهت بازار در آینده نزدیک کند. آنچه در نهایت می‌بینیم، نمودار یک سهم مانند بیتکوین/تتر (BTC/USDT) است و ماحصل تمام تحلیل‌ها و تصمیمات، در فشردن دکمه خرید یا فروش (Buy/Sell) و ورود به معامله خلاصه می‌شود.
حال، تحلیل تکنیکال:
- کمک می‌کند درک بهتری از روندهای بازار داشته باشیم؛
- سطوح حمایت و مقاومت مهم را مشخص کنیم؛
- نقاط عطف قیمت و بازگشت‌های احتمالی را تشخیص دهیم؛
- الگوهای تکرارشونده را در چارت پیدا کنیم؛
- استراتژی معاملاتی خود را توسعه دهیم؛
- احساسات در بازار را اندازه‌گیری کنیم؛
- نقاط ورود و خروج معامله را مشخص کنیم؛
- و در کوتاه‌مدت در بازار معامله کنیم.
تحلیل تکنیکال از کجا آمده است؟
این موضوع که تحلیل تکنیکال از کجا نشات می‌گیرد را از دو جهت میتوان بررسی کرد.
اول) قیمت [و تغییرات آن]، باعث ایجاد روندها و شکل‌گیری چارت‌ها و الگوها و … می‌شود. با این حال، این عرضه و تقاضا است که قیمت را مشخص می‌کند. بنابراین، خواسته یا ناخواسته، رفتار انسانی در تعیین قیمت نقش دارد.
تا حدی میتوان رفتارهای انسان را پیش‌بینی کرد و به الگوهای مشخصی دست یافت. برای مثال، ترس و طمع دو رفتار مهم معامله‌گرها در بازارهای مالی هستند که در بسیاری از مواقع تاثیر بسزایی در قیمت یک دارایی دارند. تحلیل تکنیکال نیز از همین الگوهای رفتاری سرچشمه گرفته است.
دوم) اگر بخواهیم به تحلیل تکنیکال از منظر تاریخی نگاه کنیم، باید به سال‌های خیلی دور و زمان چارلز داو – موسس وال استریت ژورنال – برگردیم. چارلز داو، بازار سهام نیویورک را بررسی می‌کرد و تحلیل‌ها و نظرات خود را در اختیار عموم قرار می‌داد.
تمرکز نظریه‌های داو بر حرکت و نوسان قیمت بود. معامله‌گران بعدها با تکامل این نظرات و تحلیل‌ها، به روشی جدید بر اساس تحلیل نمودارها و تغییرات قیمت دست یافتند که به تحلیل تکنیکال معروف شد. داو را پدر تحلیل تکنیکال و به نوعی یکی از بنیان‌گذاران بازارهای مالی به شکل امروزی می‌خوانند.
مسیر آموزش تحلیل تکنیکال
برای اینکه بتوانیم از تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی به خوبی استفاده کنیم، باید آموزش‌های لازم را ببینیم و مهارت کافی را کسب کنیم. یادگیری تحلیل تکنیکال نسبی است، و در دوره‌های مختلف آموزشی، سرفصل‌ها و دروس مختلفی ارائه می‌شوند، اما میتوان یک مسیر کلی در نظر گرفت.
- مفاهیم اولیه: اصطلاحات بازار (مانند لات، اسپرد، …)، ویژگی‌های هر بازار، روند، سطوح حمایت و مقاومت، حجم معاملات و …
- الگوها: کندل‌شناسی، الگوهای تکرارشونده، الگوهای ادامه‌دار، و …
- اندیکاتورها و اُسیلاتورها: مووینگ اوریج، ATR، ایچیموکو، مکدی و …
- ابزارهای مکمل: فیبوناچی، امواج الیوت، و …
- مدیریت سرمایه: مدیریت ریسک، تعیین حد ضرر و …
- سبک‌های مختلف معاملاتی: پرایس اکشن و …
نگاهی کلی به مسیر یادگیری تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی
مهمترین توصیه این است که مفاهیم اولیه را کامل یاد بگیرید و برای ورود به بازار عجله نداشته باشید! معامله کردن در بازارهای مالی بدون دانش کافی، تفاوتی با قمار ندارد! متاسفانه، بدترین اتفاق این است که یک تریدر مبتدی در اولین معاملات خود، سود خوبی به‌دست آورد!
مهمترین ابزارها در تحلیل تکنیکال کدام‌اند؟
این سوال که “مهمترین ابزارهای تحلیل تکنیکال کدام‌اند؟”، سوال دقیق و درستی نیست! معامله‌گرها، بر اساس سبک و استراتژی معاملاتی خود، از ابزارهای مختلفی استفاده میکنند. بیش از ۱۰۰۰ ابزار، یا بهتر است بگوییم اندیکاتور و اُسیلاتور، داریم که طبیعتا فرصتی برای یادگیری همه‌ی آنها نیست!
بهترین راه این است که در وهله‌ی اول، ابزارهای مهم و کاربردی تحلیل تکنیکال را خوب یاد بگیریم و سپس به دنبال توسعه یک استراتژی معاملاتی فردی با درصد برد (Win Rate) بالا باشیم.
مهمترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال عبارت‌اند از:
- میانگین متحرک (Moving Average)
- شاخص قدرت نسبی (RSI)
- مکدی (MACD)
- باندهای بولینگر (Bollinger Bands)
- میانگین محدوده واقعی (ATR)
- فیبوناچی (Fibonacci)
- ایچیموکو (Ichimoku)
و البته ده‌ها مورد دیگر که بنا به نیاز و استراتژی معاملاتی، باید آنها را یاد بگیریم و از آنها استفاده کنیم.
توجه داشته باشید که هیچ ابزاری کامل نیست و به تنهایی نمیتواند نقطه ورود و خروج معامله را مشخص کند. اندیکاتورها و اُسیلاتورها، هر کدام به جنبه خاصی از بازار نگاه میکنند و در کنار یکدیگر می‌توانند مفید باشند.
دو اندیکاتور معروف ایچیموکو و مکدی که در تحلیل تکنیکال کاربرد زیادی دارند.
چارت و دیتای کامل؛ رمز موفقیت در تحلیل تکنیکال
قطعا تا اینجای مطلب متوجه شده‌اید که در تحلیل تکنیکال، چارت و قیمت، همه چیز است. بنابراین، چارت ناقص یا اطلاعات اشتباه، بزرگترین ضربه را به یک معامله‌گر می‌زند.
معامله‌گرهای حرفه‌ای اکثر اوقات با استراتژی‌های معاملاتی خود به ترید در بازار مشغول می‌شوند، و بیشتر این استراتژی‌های معاملاتی در ابتدای کار نیاز به بررسی در گذشته بازار یا همان بک‌تست (Backtest) دارند. در این مرحله، اهمیت دسترسی به اطلاعات کامل دوچندان می‌شود!
پلتفرم‌های معاملاتی مختلف مانند متاتریدر ۴ و ۵ و همینطور تریدینگ ویو، ابزارهای لازم شامل چارت، اندیکاتورها و سیستم‌های بک‌تست را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند.
پلتفرم فراز نیز به عنوان اولین پلتفرم ایرانی، دسترسی به دیتا و چارت‌های بورس ایران، فارکس و کریپتو، به صورت همزمان بر بستر تریدینگ ویو را برای کاربران فرآهم کرده است.
دسترسی به نمادها و ابزارهای مختلف و لذت از تحلیل در پلتفرم فراز
از جمله نکاتی که در مواجهه با چارت‌های مختلف باید مد نظر قرار بگیرد، کیفیت چارت و دیتای هیستوری دارایی مد نظر است. به عبارت دیگر، ابتدا باید سوال کنیم، چند سال دیتا داریم؟ در تحلیل تکنیکال، هرچه دیتای بیشتری در اختیار داشته باشیم، بهتر میتوانیم تحلیل کنیم.
مورد بعدی، ابزارهای تحلیلی یا همان اندیکاتورها و اُسیلاتورها است. دسترسی به اندیکاتورهای بیشتر، یعنی قدرت بیشتر در تحلیل بازار. قابلیت بک‌تست استراتژی‌های معاملاتی و همینطور بازبینی چارت (Bar-Reply)، مورد آخری است که باید به آن توجه شود.
قابلیت استفاده همزمان از چند اندیکاتور برای تحلیل چارت در پلتفرم فراز
خوشبختانه، تمام این موارد – به ویژه دیتای بازار – در پلتفرم فراز در دسترس کاربران است.
مزایا و معایب تحلیل تکنیکال چیست؟
روش‌های تجزیه و تحلیل بازار هیچکدام کامل و جامع نیستند! در جدول زیر، به شکل خلاصه، نگاهی به مزایا و معایب تحلیل تکنیکال داریم.
مزایای تحلیل تکنیکال در ترید |
معایب تحلیل تکنیکال در ترید |
|
مناسب برای معامله در تایم‌فریم‌های پایین |
تکیه بر گذشته بازار و صرفا پیش‌بینی آینده |
|
شناسایی روندهای بازار و تغییرات آنها |
نادیده گرفتن اخبار و عوامل مختلف تاثیرگذار |
|
دید کامل نسبت به یک دارایی با تحلیل گذشته‌ی بازار |
نامناسب برای پیش‌بینی بازار در طولانی‌مدت |
|
تعیین نقطه مناسب ورود و خروج معاملات |
درصد خطای قابل توجه در بعضی مواقع |
اگرچه به معنی واقعی کلمه نمیتوان تحلیل تکنیکال را کنار گذاشت، با این حال، همه چیز تکنیکال نیست و نباید روی این روش تعصب داشت! این روش تجزیه و تحلیل بازار، کاملا بر چارت متمرکز است؛ بنابراین، در تحلیل تکنیکال هیچ درکی از اتفاقات مهم – به ویژه مسائل اقتصادی – نداریم.
قطعا انتشار خبری مانند افزایش یا کاهش نرخ بهره، بر قیمت دلار و جفت‌ارزهای مرجع در بازار فارکس تاثیرگذار است. پس، بهترین راه این است که در کنار تحلیل تکنیکال، به دنبال یک مکمل باشیم – مکملی مانند تحلیل بنیادی.
با این وجود، اگر قصد دارید در تایم‌فریم‌های کوتاه‌مدت معامله کنید، و دید سرمایه‌گذاری ندارید، بهتر است روی بعد تکنیکال قضیه بیشتر کار کنید، که البته این به معنی فراموش کردن بقیه آیتم‌های مهم نیست!
یکی دیگر از بزرگترین چالش‌های تحلیل تکنیکال این است که باید دیتای کافی در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم یک تحلیل خوب و جامع ارائه دهیم.
به عبارت دیگر، اگر سهمی را مد نظر داشته باشیم که به تازگی در بازار ارائه شده است، و دیتای تاریخچه آن در حد ۵ یا ۶ سال نیست، متاسفانه در اینجا تحلیل تکنیکال چندان به کار نمی‌آید و باید به روش‌های دیگر متوسل شویم!
تحلیل تکنیکال در برابر تحلیل بنیادی
تحلیل فاندامنتال (Fundamental) یا همان بنیادی، نقطه مقابل تحلیل تکنیکال است. تحلیل بنیادی برخلاف رقیب خود، اصلا روی چارت متمرکز نیست و جای دیگری دنبال سرنخ می‌گردد.
تحلیلگر فاندامنتال بیشتر به عوامل اقتصادی، مالی، اخبار و رویدادهای مهم توجه می‌کند، و تاثیر این موارد را بر قیمت یک دارایی ارزیابی می‌نماید.
در یک جمله، تحلیل تکنیکال، بیشتر بر نمودارها، الگوها و رفتار قیمت متمرکز است، اما تحلیل فاندامنتال، عوامل خارجی را مطالعه می‌کند. در معاملات کوتاه‌مدت، تحلیل تکنیکال روش مناسب است، اما برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، حتما باید دید فاندامنتال قوی داشته باشیم.
فراز – ارائه دهنده چارت و ابزارهای تحلیل تکنیکال
فراز، یک پلتفرم جامع بر بستر تریدینگ ویو است و به نوعی یک راه حل بسیار عالی برای تحلیلگران تکنیکال بازارهای مالی به حساب می‌آید. در فراز، امکان دسترسی همزمان به چارت بازار بورس ایران، بازار فارکس، و کریپتو وجود دارد و بسیاری از امکانات پولی پلتفرم تریدینگ ویو، در پلتفرم فراز، در اختیار کاربران است.
از جمله ویژگی‌های پلتفرم فراز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن چند چارت به صورت همزمان (مولتی چارت)
- دسترسی به تایم‌فریم ثانیه‌ای
- نمودار تعدیل‌شده بورس ایران
- اندیکاتورهای اختصاصی
- سیستم هشدار قیمت
- بازپخش نمودار یا همان Bar-Reply
- دیده‌بان بازار
سوالات متداول دربارۀ تحلیل تکنیکال
آیا میتوان بدون دانستن تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی معامله کرد؟
از آنجایی که تحلیل تکنیکال اصل و اساس بازارهای مالی است، و مفاهیم آن تقریبا در تمام بازارهای مالی کاربرد دارند، لذا شروع و ادامه دادن بدون یادگیری تجزیه و تحلیل فنی، کمی دور از منطق به نظر می‌رسد.
آیا تنها یادگیری تحلیل تکنیکال برای معامله کردن در بازارهای مالی کافی است؟
قطعا خیر. تحلیل تکنیکال، شرط لازم است، اما شرط کافی نیست! هیچ روشی به تنهایی نمیتواند تریدر را به سوددهی برساند، مگر در ترکیب با روش‌های دیگر، که در اصطلاح، روش‌های مختلف در کنار یکدیگر، سیگنال ورود به معاملات یا خروج از آنها را صادر میکنند.
بعد از یادگیری تحلیل تکنیکال چه مسیری توصیه می‌شود؟
بعد از یادگیری تحلیل تکنیکال، توصیه می‌شود مباحث مهمی مانند مدیریت سرمایه و ریسک، تحلیل بنیادی، سبک‌های معاملاتی معروف و همینطور آشنایی با سایر بازارهای مالی، حتما در اولویت باشند.
